Eczacıların Kendi Kendine İlaç Kullanma Durumları

Feyza Bardak

Öz


ÖZET

Amaç: Araştırma, eczacıların kendi kendine ilaç kullanımı durumlarını belirlemek ve eczacıların sosyo-demografik, sağlık özellikleri, yaşam biçim özellikleri, mesleki özelliklere göre ilaç kullanımı durumlar arasındaki ilişkisiyi incelemek amacıyla tanımlayıcı türde yapılmıştır.

Yöntem: Araştırma, Isparta il merkezinde Şubat 2019-Mayıs 2019 tarihleri arasında Türkiye Eczacılar Birliği’ne bağlı serbest eczacılarda yapılmıştır. Tam sayım yöntemi ile yapılan araştırmada, Isparta il merkezinde bulunan 117 eczacıya ulaşılması hedeflenmiş ve 95 eczacıya ulaşılmıştır. Araştırmanın verileri anket tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmanın yapılabilmesi için gerekli etik izinler alınmıştır. Isparta ilindeki serbest eczacılardan gönüllülük izni sözlü alınarak anket uygulaması yapılmıştır. Anket formu sosyo-demografik özellikler, sağlık özellikleri, yaşam biçim özellikleri ve mesleki özelliklerden oluşmaktadır. Veriler sayı, yüzde ve frekans dağılımları olarak özetlenmiş ve ki-kare analizi uygulanmıştır. 

Bulgular: Eczacıların kendi kendine ilaç̧ kullanım durumuna bakıldığında son altı ay içerisinde reçetesiz ilaç kullanma oranı %76.8’idir ve genel olarak kendi kendine ilaç̧ kullanım oranı ise %65.3’dir. Aile bireylerine ilaç önerme oranı %74.7 iken, komşu ve/veya danışan bireylere ilaç önerme oranı %63.2 olarak ifade edilmiştir. En sık kullanılan ilaç türü ağrı kesici-analjeziklerdir. Eczacıların reçetesiz kendi kendine ilaç kullanım durumları ile aile bireylerine, komşu veya danışan bireylere ilaç̧ önerme arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05).

Uygulamada Kullanım: Toplumun sağlığını tehdit eden kendi kendine ilaç kullanımı yerine akılcı ilaç kullanımını teşvik etmeye yönelik eczacılar için araştırma bulgularının rehberlik edeceği düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler: Eczacı, ilaç, kendi kendine ilaç kullanımı


Tam Metin:

PDF

Referanslar


Abay S, Amelo W. (2010). Assessment of Self-medication practices among medical, pharmacy, health science students in Gondar University, Ethiopia. Journal of Young Pharmacists, 2, 3, 306-10.

Akıcı, A., Alp, F. İ., Ayanoğlu Dülger, G., Elçioğlu, K., Gümüşel, B., Gündüz, Ö., . . . Kerry, Z. (2009). Serbest eczanelerde ilaç sunumu sürecinde karşılaşılan sorunlar: Akılcı ilaç kullanımı yönünden değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, 29(1), 75-80.

Akkuş, Y. (2011). Kars’ ta 60 yaş üstü bireylerin ilaç kullanım davranışlarının değerlendirilmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(3), 214-220.

Aksoy, M., Alkan, A., & İşli, F. (2015). Sağlık Bakanlığı’nın akılcı ilaç kullanımını yaygınlaştırma faaliyetleri. Türkiye Klin J Pharmacol-Special Top, 3, 19-26.

Alshogran, O. Y., Alzoubi, K. H., Khabour, O. F., & Farah, S. (2018). Patterns of self-medication among medical and nonmedical University students in Jordan. Risk management and healthcare policy, 11, 169.

Aydın, B., & Gelal, A. (2012). Akılcı ilaç kullanımı: yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26(1), 57-63.

Dağtekin, G., Demirtaş, Z., Alaiye, M., Sağlan, R., Önsüz, M. F., Işıklı, B., . . . Metintaş, S. (2018). Birinci basamak sağlik kuruluşuna başvuran erişkinlerin akilci ilaç kullanim tutum ve davranişlari. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 3(1), 12-23.

Demirci, B., Ayhan, F. Ç., & Abacıgil, F. (2019). Eczanelerde Çalışan Personelin Akılcı İlaç Uygulamalarındaki Tutumu: Kesitsel Çalışma. Medical Bulletin of Haseki/Haseki Tip Bulteni, 57(4).

Ekenler, Ş., & Koçoğlu, D. (2016). Bireylerin akılcı ilaç kullanımıyla ilgili bilgi ve uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 3: 44-55.

Hatipoğlu, S., & Özyurt, B. C. (2016). Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(4), 1-8.

İlhan, M., Aydemir, Ö., Çakır, M., & Aycan, S. (2014). Akılcı olmayan ilaç kullanım davranışları: Ankara’da üç ilçe örneği. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 12(3), 188-200.

Kayalvizhi, S., & Senapathi, R. (2010). Evaluation of the perception, attitude and practice of self-medication among business students in 3 select cities, South India. IJEIMS, 1(3), 40-44.

Kevrekidis, D. P., Minarikova, D., Markos, A., Malovecka, I., & Minarik, P. (2018). Community pharmacy customer segmentation based on factors influencing their selection of pharmacy and over-the-counter medicines. Saudi pharmaceutical journal, 26(1), 33-43.

Klemenc-Ketis, Z., Hladnik, Z., & Kersnik, J. (2010). Self-medication among healthcare and non-healthcare students at University of Ljubljana, Slovenia. Medical Principles and practice, 19(5), 395-401.

Koç, E. & Koçoğlu-Tanyer, D. (2020). Ergenlerin Kendi KEndine İlaç Kullanım Özellikleri, Sağlık ve Toplum, (3), 118-126.

World Health Organization, Executive board 118th sessıon; Rational use of medicines: progress in implementing the WHO medicines Strategy, EB118/6, Geneva, 2006.

World Health Organization, Home; Activities; Promoting rational use of medicines, https://www.who.int/activities/promoting-rational-use-of-medicines/, 2020

Özata, M., Aslan, Ş., & Mete, M. (2008). Rasyonel İlaç Kullanımının Hasta Güvenlişine Etkileri: Hekimlerin Rasyonel İlaç Kullanımına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi. Selcuk University Social Sciences Institute Journal, 20.

Özyurt, E., Aydın, İ., Aydın, H., Erduran, S., Uğurlu, D., Yeşim, A. K. A. R., ... & Yörük, S. (2018). Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim Araştırma Hastanesinde ki hastaların akılcı ilaç kullanımı hakkında bilgi, tutum ve davranışları. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(3), 208-219.

Pagan, J. A., Ross, S., Yau, J., & Polsky, D. (2006). Self-medication and health insurance coverage in Mexico. Health policy, 75(2), 170-177.

Pınar, N., Karataş, Y., Bozdemir, N., & Ünal, İ. (2013). Adana İlindeki İnsanların İlaç Kullanım Alışkanlıkları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(6).

Pirinçci, E., & Bozan, T. (2016). Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Akılcı İlaç Kullanım Durumları. Fırat Tıp Dergisi, 21(3).

Sarahroodi, S., Maleki-Jamshid, A., Sawalha, A. F., Mikaili, P., & Safaeian, L. (2012). Pattern of self-medication with analgesics among Iranian University students in central Iran. Journal of family & community medicine, 19(2), 125.

Serper, M., McCarthy, D. M., Patzer, R. E., King, J. P., Bailey, S. C., Smith, S. G., . . . Wolf, M. S. (2013). What patients think doctors know: beliefs about provider knowledge as barriers to safe medication use. Patient Education and Counseling, 93(2), 306-311.

Shankar, P., Partha, P., & Shenoy, N. (2002). Self-medication and non-doctor prescription practices in Pokhara valley, Western Nepal: a questionnaire-based study. BMC family practice, 3(1), 1-7.

Sharif, S. I., Bugaighis, L. M., & Sharif, R. S. (2015). Self-medication practice among pharmacists in UAE. Pharmacology & Pharmacy, 6(09), 428.

Sussman, J. B., Schell, G. J., Lavieri, M. S., & Hayward, R. A. (2017). Implications of True and Perceived Treatment Burden on Cardiovascular Medication Use. MDM policy & practice, 2(2), 2381468317735306.

Şendir, M., Büyükyılmaz, F., Çelik, Z., & Güzel, E. (2015). Aile sağlığı merkezlerine başvuran bireylerde akılcı ilaç kullanım alışkanlıklarının belirlenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(1).

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu; Akılcı ilaç kullanımı; http://www.akilciilac.gov.tr/?page_id=81 ,2021

Uskun, E., Uskun, S. B., Öztürk, M., & Kişioğlu, A. N. (2004). Sağlık ocağına başvuru öncesi ilaç kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 13(12), 451-454.

Ünal A., Bilgener E. (2018). Türkiye ilaç harcamaları üzerine bir değerlendirme. 2. Uluslararası 12. Ulusal Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi içinde (1665-1671. ss.) Muğla Sıtkı Koçman Ünversitesi Yayını, Türkiye.

Verma, R. K., Mohan, L., & Pandey, M. (2010). Evaluation of self medication among professional students in North India: proper statutory drug control must be implemented. Evaluation, 3(1), 60-64.

Yapıcı, G., Balıkçı, S., & Ugur, Ö. (2011). Birinci basamak saglik kurulusuna basvuranlarin ilac kullanimi konusundaki tutum ve davranislari/Attitudes and behavior of drug usage in applicants to primary health care center. Dicle Tip Dergisi, 38(4), 458.

Yılmaz, E., Yılmaz, E., Karaca, F., Uçar, S., & Yüce, T. (2008). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin ilaç kullanma durumlarının incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(8), 69-83.

Yılmaz, M., Güler, N., Güler, G., & Kocataş, S. (2011). Bir grup kadının ilaç kullanımı ile ilgili bazı davranışları: Akılcı mı? Cumhuriyet Medical Journal, 33(3), 266-277.


Refback'ler

  • Şu halde refbacks yoktur.